Wegwijs in een woud van hout

Hout heb je in vele soorten. In Nederland behoren zo'n 10 tot 20 soorten tot het standaard-assortiment in de bouwmarkt. Wereldwijd zijn er maar liefst 10.000 verschillende houtsoorten bekend.

Tropisch hout en hout uit het noorden
Hout komt voor in alle werelddelen. Er wordt vooral een onderscheid gemaakt tussen tropisch hout en hout uit het noorden. Tropisch hout is altijd afkomstig van loofbomen. De bekendste voorbeelden zijn Meranti, Merbau, Azobé en Bangkirai.

De bossen in Europa en Noord-Amerika bestaan zowel uit loof- als naaldbomen. Voorbeelden van hout afkomstig uit deze bossen zijn Eiken, Douglas, Vuren, Berken, Beuken, Lariks, Grenen en Populier.

Hard en zacht hout
Een ander onderscheid wat gemaakt wordt, is het onderscheid tussen harde en zachte houtsoorten. Hard hout wordt vooral gebruikt voor toepassingen buitenshuis. Daar staat het hout bloot aan invloeden als vocht, zon en wisselende temperaturen. Als hout niet behandeld wordt, loop je een groot risico dat het door schimmels (houtrot) wordt aangetast. Hardere houtsoorten hebben van nature een hoge weerstand tegen weersinvloeden. Dit wordt ook wel de natuurlijke duurzaamheid van hout genoemd. Binnenshuis, waar hout minder te verduren heeft, kunnen de zachtere soorten worden gebruikt.

Duurzaamheidsklassen
Er zijn vijf duurzaamheidsklassen die lopen van I t/m V:

Voor gebruik binnenshuis kan volstaan worden met hout uit een lage duurzaamheidsklasse. Klasse V kan binnen gebruikt worden op een droge plek, waar niet tegen het hout gestoten wordt. Onbehandeld hout voor gebruik buitenshuis moet van Klasse I of II zijn. Dit geldt in het bijzonder voor hout dat in contact komt met de bodem. Als er geen contact wordt gemaakt met de bodem kun je kiezen voor hout uit een lagere klasse.

Bescherming
Om het hout weerbaar te maken tegen invloeden van buitenaf moet het bewerkt worden. Dat kan door het materiaal te verduurzamen, verven en beitsen.

Verduurzaamd hout
Hout wordt verduurzaamd door in het verwerkingsproces chemische stoffen in het hout te persen. Deze stoffen zorgen ervoor dat schimmels en insecten het hout niet kunnen aantasten. Hout dat op deze manier is behandeld wordt ook wel gewolmaniseerd hout genoemd. Hout dat op deze manier geimpregneerd is, heeft meestal Klasse V, een groene kleur en gaat in de regel langer dan 25 jaar mee.

Verven en beitsen
Een laag verf beschermt het hout tegen weersinvloeden als regen en zon. Je schildert bij wijze van spreken een 'huid' op het hout, waardoor de laag daaronder vrij van vocht blijft. Schimmels en insecten kunnen niet door de laag verf heen en krijgen dus geen kans het hout aan te tasten. Eens in de zoveel tijd moet het hout wel van een nieuwe verflaag worden voorzien. Nadeel van schilderen is dat je de houtnerf niet meer kunt zien. Met beits zorg je ervoor dat hout zijn natuurlijke uiterlijk behoudt, maar voorkom je dat schimmels en insecten vrij spel hebben.

Verantwoord beheerde bossen
Steeds meer hout is afkomstig uit verantwoord beheerde bossen. Het doel daarvan is om het milieu te ontzien en ontbossing tegen te gaan. Er wordt in de bouwwereld steeds meer belang gehecht aan gebruik van duurzaam geproduceerd hout, ook wel gecertificeerd hout. Hoe weet je nu of het hout afkomstig is uit verantwoord beheerde bossen? Daarvoor zijn de houtkeurmerken FSC-keurmerk en Keurhout in het leven geroepen.

FSC-keurmerk
FSC is het keurmerk dat over de hele wereld erkend wordt. Een internationaal orgaan – de Forest Stewardship Council – legt de voorwaarden vast waaraan het hout moet voldoen. Die regels gelden voor het bosbeheer in de hele wereld. Hout met het FSC- keurmerk tref je vooral aan in de bouwmarkten en doe-het-zelf winkels. Ook meubelen in de tuincentra zijn vaak voorzien van het FSC-keurmerk.

Keurhout
Dit is eigenlijk geen keurmerk op zich. De Stichting Keurhout heeft een functie als poortwachter en zorgt dat certificeringen uit een bepaald gebied voldoen aan de minimale eisen die de Nederlandse verheid daaraan stelt.

Veel hout is nog niet voorzien van een keurmerk. Voor deze soorten is het voor consumenten moeilijk te achterhalen waar het hout vandaan komt en of het uit een goed beheerd bos afkomstig is. Het verdient de voorkeur in zo'n geval houtsoorten van plantages te kopen.