Hoe gevaarlijk is asbest?

Mannen in witte pakken, straten met geel afzetlint en halfgesloopte huizen met immense stofwolken. Als je al die dingen ziet denk je al snel aan asbest.

Het eerste dat je dan te binnen schiet is waarschijnlijk dat asbest kankerverwekkend is. En omdat het niet zo lang geleden nog volop gebruikt werd is het best mogelijk dat je bij het klussen ermee te maken krijgt. Maar wat is asbest en hoe gevaarlijk is het nou eigenlijk?

Natuurlijke stoffen 
Asbest is niet één stof. Het is de verzamelnaam voor drie verschillende natuurlijke stoffen (crocidoliet, amosiet en chrysotiel). Wat ze gemeen hebben is dat ze alle drie bestaan uit heel erg kleine vezels en dat de stoffen erg sterk, slijtvast, goed isolerend, goedkoop en brandbestendig zijn.

Veelvuldig gebruik 
Door deze eigenschappen kwam je asbeststoffen vaak tegen in cementplaten, verwarmingsketels, isolatieplaten, leidingen, rioleringen, dakplaten, broodroosters, koppelingsplaten en zelfs in vinyl vloerbedekkingen. De asbeststoffen werden tot in de jaren tachtig veelvuldig gebruikt. Pas toen werd bekend dat het inademen van de asbestvezels ontzettend slecht is voor de gezondheid. Maar ook in de periode erna werd er toch nog gebruik gemaakt van de asbeststoffen. Dat duurde tot 1 juli 1993, toen het gebruik en verkoop van asbesthoudende materialen werd verboden.

Hecht- en losgebonden asbest 
Je kunt de asbeststoffen verdelen in twee groepen. Je hebt de hechtgebonden en de losgebonden asbest. Hechtgebonden asbest is het minst gevaarlijk voor de gezondheid. Deze stoffen zitten stevig vast aan het te gebruiken materiaal en kunnen dus niet zomaar los raken. Je kunt hierbij denken aan cementplaten en water- en rioleringsbuizen. Zolang deze materialen niet worden gesloopt en nog in goede staat zijn, kunnen er bijna geen asbestvezels vrij komen. Om het risico daarvan nog meer te verminderen, kun je de plaat afdekken of overschilderen.

De tweede groep, de losgebonden asbest, is een stuk gevaarlijker. De vezels zitten hierbij los in het materiaal, zodat ze gemakkelijk vrij kunnen komen. Je kunt hierbij denken aan spuitasbest, wat vroeger veel gebruikt werd als isolatiemateriaal. Dit kun je het beste helemaal afdekken of verwijderen.

Misschien ben je na het lezen van bovenstaande bang geworden, maar wees gerust: het risico op ziekten is niet heel groot. Pas als je de asbestvezels in grote concentraties inademt, kun je er goed ziek van worden. Dit kan dan leiden tot een astbeststoflong, longvliesverdikking of zelfs longkanker. Het vervelende van asbest is dat je nooit meteen ziet wat er aan de hand is. Pas een aantal jaren na blootstelling merk je er iets van.

Herkenning van asbest 
Asbest herken je aan de vezelige structuur. Bij hechtgebonden materialen als asbestcementplaten is dit moeilijker te zien. Wit asbest (chrysotiel) werd in Nederland het meeste gebruikt en dat herken je aan de wit tot lichtgrijze kleur. Je kunt ook kijken naar de leeftijd van het materiaal. Heb je materialen van voor 1983, dan kan er lichtgebonden asbest in zitten. Is het materiaal nieuwer dan veertien jaar (na 1993), dan zit er sowieso geen asbest in. Bij materialen van voor 1993 is er kans op hechtgebonden asbest. Verder kun je bij de fabrikant van de materialen of verhuurder/vorige eigenaren van je huis terecht voor informatie over asbest. Lukt dit niet? Dan kun je er alleen achter komen door een asbestinventarisatiebedrijf in te schakelen. Zij kunnen onderzoeken of er wel of geen asbest aanwezig is.

Wat te doen bij asbest 
Voor het verwijderen van asbest gelden een aantal regels. Soms mag je het zelf doen, maar andere keren ook niet. Het beste is om te informeren bij jouw eigen gemeente. Hoe er precies moet worden verwijderd staat in het Asbestverwijderingsbesluit. Hierin kun je lezen wanneer je een sloopvergunning nodig hebt, wanneer je een 'mededeling onder voorschriften' nodig hebt en wanneer je geen van beide nodig hebt.

Voor meer informatie over de procedure van het verwijderen van asbest kun je het beste kijken op de site van het ministerie van VROM.